Vredesmissie – 1 : de gulle gift

Het einde van de missie is nabij. De oorlog in Kosovo geluwd. Het Nederlandse KFOR*-bataljon richt haar aandacht op de terugkeer naar huis. We raken in gesprek tijdens hun bezoek aan het dorp waar wij als vrijwilligers verblijven. De taal verbindt, de intentie om aan vrede te werken ook, de visie over de aanpak ligt dan weer mijlenver uiteen. Wij zijn verwonderd over de manier waarop ze met hun imponerende uniform het dorp betreden, zij verbaasd dat wij in zulke erbarmelijke omstandigheden met lokale kinderen werken.

Zonder materiaal maar met de nodige fantasie en enthousiasme animeren we dagelijks een dertigtal jongens en meisjes. De jonge zigeunerstemmetjes zingen uit volle borst de zevensprong met ons mee. “Wie zegt dat ik niet dansen kan, ik dans gelijk een edelman, en dat is één, en dat is twee…” Met hun blote knietjes en ellebogen schuren ze over de vuile grond. Dagelijks groeit de groep kinderen: wie de eerste dag argwanend buiten de kring bleef staan, voegt zich de volgende keer aarzelend bij de anderen en op dag drie mompelen ze het liedje verlegen mee. Vertederd horen we hen tellen in onze taal.

Zo veroveren we hun harten en via hen die van hun ouders. Dit werk opent letterlijk deuren van de eenvoudige woningen. Zo vuil en smerig als de straten erbij liggen, zo netjes en mooi is het binnenshuis. Vloeren, muren, banken, alles is bedekt met kunstige dikke tapijten, schilderijtjes op elke wand. Overal worden we hartelijk ontvangen. Als we op elk aanbod zouden ingaan, lopen we gevaar voor een cafeïne-overdosis. Een baboesjka met kleurig hoofddoekje en een gezicht als een verschrompelde perzik leest onze toekomst uit de koffiedrash.

De KFOR heeft via een oproep aan het thuisfront speelgoed voor “de arme kindjes” verzameld en komt de buit fier aan ons overhandigen. Helaas, de technologische snufjes hebben hier geen zin wegens gebrek aan elektriciteit of batterijen. Waardeloos dus, die auto’s op afstandsbediening, bewegende robots en elektronische muziekdozen. Ook de felroze plastieken rolschaatsen kunnen niet getest worden op een gehavend wegdek vol putten. Aan viltstiften in alle kleuren van de regenboog hebben we niets, wegens gebrek aan papier en tafels.

Alle Roma-meisjes tonen interesse voor de vier blonde Barbiepoppen. De uitdaging ligt erin om dit speelgoed onderling te verdelen. Uiteindelijk worden Barbie, haar vriendin Tracy, haar zusje Chelsea en haar aanstaande Ken kunstig uit elkaar gehaald. Vanaf nu zien we -telkens als we bij de getaande families op de koffie worden gevraagd- in ieder huis een hoofd, been of romp van een rozig rolmodel op de pronkplek uitgestald.

* NAVO Kosovo Force

April 2000, Shutka, Skopje, Macedonië